Avrupa’da ilk mekanik saatleri rahipler geliştirdi.
Rahipler belirli saatlerde dua etmek için su ve mum saatinden daha hassas saatler üzerinde çalıştı. Bir İngiliz’in 1271’de yazdığı kitapta “günde tam bir tur atacak bir çark (dişli) olsaydı hassas saatler yapılırdı,
ama bunun için bir saat maşası gerekli” diye yazmıştı. Saat maşası 1275’te keşfedilince ilk dişli saatler yapıldı. Saat maşası, dönen dişli çarkın dişlerinin aynı zaman aralığında birer birer dönmesini sağlar. İlk maşa yukarı aşağı hareket eden bir metal çubuktu.
İki ucundaki plakalar önce dişliye takılıp onu durduruyor, sonra serbest bırakıyordu. Çubuğun aynı zaman aralığında inip kalkmasını ise çubuğun üst kısmında bulunan terazi benzeri başka bir çubuk sağlıyordu. Ana dişlinin dönmesi için gereken enerji, ipe bağlı ağırlıkla sağlanıyordu.
Maşa sayesinde, salınımla çalışan hassas saatler yapıldı. Halen çalışan en eski saat, 1386’da yapılan, İngiltere’deki Salisbury katedral saatinde akrep ve yelkovan yoktur.
O dönemde saatin belirli zamanlarda zil çalması yeterliydi.
Kaynak:Prof. Dr. Ural Akbulut
ODTÜ Kimya Bölümü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder